pendawaian elektrik

• pendawaian litar. Jenis pendawaian yang dilakukanadalah litar akhir pengguna. Litar akhir ialah litar yang keluar dari papan agihan untukmembekalkan tenaga elektrik terus kepada peralatan elektrik . Tujuan pembahagian litarutama ke litar akhir ialah untuk mengelakkan bahaya apabila berlaku kerosakan, memastikanbahawa bahagian-bahagian dalam pemasangan boleh diputuskan bekalan bagi tujuanpemeriksaan, pengujian atau kerja-kerja membaiki tanpa mengganggu litar lain serta untukmengelakkan kerosakan yang berlaku pada sesuatu litar itu merebak ke litar yang lain. Litarakhir pengguna terbahagi kepada dua iaitu:1) Pendawaian litar pencahayaanPendawaian litar pencahayaan biasanya diagihkan untuk bekalan ke punca lampu filamen ataulampu discas. Beban lain juga disambungkan dari litar lampu seperti kipas siling dengansyarat arus beban penuh kurang daripada yang ditetapkan. Pengalir kabel litar akhir lampuyang diagihkan dari papan fius agihan akan berakhir di terminal siling ros atau pemeganglampu. Pendawaian litar pengcahayaan menggunakan MCB (Miniature Circuit Breaker) 6ampere. Ia terdiri daripada suis 1, yang mengawal L1 (lampu satu). Bagi penggunaan 1 unitMCB 6 ampere jumlah unit peralatan elektrik ialah sepuluh unit.2) Pendawaian litar kuasaTerdapat tiga jenia litar kuasa iaitu liatar jejari, litar gelang dan litar sulur. Pada bahagian litarkuasa kami menggunakan litar jenis jejari yang terdiri daripada dua soket. MCB yangdigunakan ialah 16 ampere. Bagi jenis litar jejari iaitu litar yang di sambungkan kepada soketalur keluar dan berakhir pada soket alur keluar yang di hujung sekali, maksimum unit soketbagi satu unit MCB 16 ampere ialah dua unit.2.0 OBJEKTIF2.1 Mempelajari cara bagi membuat pendawaian litar pengcahayaan dan pendawaian litar kuasa.2.2 Memahami tentang cara pemasangan komponen-komponen elektronik pada litar dengan 1 betul dan ,mengetahui fungsi setiap komponen.2.3 Mengenali komponen dan peralatan yang digunakan untuk membina sesutu litar. 
• 2. 3.0 BAHAN DAN PERALATAN Bahan/Peralatan Fungsi Kotak Fius Agihan (KFA/DB)  Kotak Fius Agihan 1fasa ( Distribution fuse board ) DB adalah papan terakhir sebelum bekalan disalurkan ke beban. Terdapat DB satu fasa dan tiga fasa. Jika bilangan lampu atau soket adalah banyak, Dua DB berasingan khas untuk soket dan lampu diadakan bagi memudahkan kerja-kerja. KFA ini menepatkan suis utama, pemutus litar bocor ke bumi dan MCB. Pemutus Litar Keunit , MCB  MCB berfungsi sebagai pengasingan litar akhir ke bahagian lain alatan elektrik. MCB mempunyai pelbagai saiz seperti 6 ampere dan 16 ampere. Untuk pendawaian pencahayaan hanya menggunakan saiz 6 ampere sahaja dan untuk litar kuasa menggunakan saiz 16 ampere.  Pemutus Litar Bocor Ke Bumi, E.L.C.B adalah ELBC singkatan dari pada Earth Leakage Circuit Breaker berfungsi sebagai memutuskan arus elektrik apabila berlaku kebocoran arus elektrik pada alatan. Alatan ini terletak dalam DB.  Suis Utama ( Main switch ) berfungsi sebagai MS pengasingan litar dan pelindungan lebihan arus dan beroperasi seperti suis utama iaitu bekalan masuk akan melalui suis dan seterusnya ke fius. 
• 3.  Plug 3 pin  Ia digunakan bagi menyambung dan mengalirkan arus dari sumber elektrik kepada DB. Soket & base (2+2)  Soket adalah alat yang membekalkan arus elektrik yang boleh dipasang dan ditanggalkan. Ia mempunyai tiga tamatan iaitu bumi, life dan neutral. Suis & base(1+1)  Suis berfungsi memutuskan dan menyambung litar kepada alatan elektrik. Lampu + base (1+1)  Lampu elektrik yang dibuat daripada kaca lut cahaya atau lut sinar sebagai balangnya dan di dalamnya terdapat dawai filament. Ia akan mengeluarkan cahaya apabila dialiri arus elektrik, filament akan menjadi panas dan menyinar. 
• 4.  Kabel (L,N,E)  Menghubungkan komponen yang terdapat dalam DB.  Menghubungkan antara dua atau lebih Pemutus Copper bar Litar Keunit , MCB. Paku wiring  Paku yang digunakan adalah bersaiz kecil bersesuaian dengan tujuan dan kehalusan tugas. Paku digunakan untuk memaku timah kepada papan agar ia dapat memegang wayar. Timah wiring  Timah digunakan bagi memegang wayar ke permukaan papan. Timah adalah bahan yang sesuai digunakan untuk tujuan ini kerana sifatnya yang boleh lentur membolehkan ia memegang wayar dengan ketat dan kemas. 
• 5.  Skru  Skru hitam panjang digunakan untuk memasang tapak pemegang lampu dan kotak fius utama.  Skru hitam pendek digunakan pada tapak soket, tapak suis dan pemegang lampu.  Skru putih digunakan untuk memasang soket dan suis. Wayar  Warna merah menandakan wayar tersebut berfungsi menghantar arus elektrik daripada MCB Wayar merah,life ke tamatan life yang terdapat pada soket dan suis.  Wayar neutral merujuk kepada wayar pengalir yang berfungsi bagi membawa arus balikan dari peralatan elektrik ke punca bekalan kuasa arus ulang-alik wayar neutral memunyai arus.  Wayar bumi dapat dikenali dengan warnya yang hijau. Ia berfungsi menghantar sebarang kebocoran Wayar Hijau,Earth elektrik serta litar pintas ke bumi. Ia tidak mempunyai arus. Wayar bumi bertindak sebagai Wayar Hitam, Neutral langkah keselamatan kepada pengguna bagi menghindarkan renjatan elektrik jika terdapat kebocoran elektrik. Jika wayar bumi tidak dipasang, seseorang boleh menerima renjatan elektrik kerana arus akan mengalir melalui tubuhnya untuk masuk ke bumi. Tetapi pemasangan wayar bumi membolehkan arus dihantar dengan selamat ke dalam bumi melalui wayar tersebut. 
• 6.  Tukul Waringgton  Digunakan bagi mengetuk kerja-kerja halus dan hanya memerlukan ketukan yang ringan sahaja. Ketika memasang litar permukaan tukul warrington ini digunakan bagi mengetuk plat timah yang digunakan untuk mengikat wayar kepada permukaan papan. Cordless drill  Membolehkan kerja membuka dan pemasangan dilakukan dengan pantas dan mudah. Menggunakan sumber kuasa daripada bateri yang membolehkannya dibawa kemana-mana. Pemutar skru  Memutarkan skru seperti pada bahagian soket dan suis. Ia juga digunakan untuk memulakan pemasangan skru sebelum skru diputar pula menggunakan cordless screwdriver. Pembaris  Pembaris digunakan untuk mengukur panjang wayar dan melukis lakaran litar pada papan kotak.
• 7.  Wire stripper  Ia digunakan bagi membuang bahagian penebat pada bahagian luar wayar sebelum dawai tersebut diikat pada tamatan atau terminal.  Ia digunakan untuk melukis litar pada papan kotak Kapur sebelum menjalankan pendawaian. Test pen  Test pen digunakan bagi memeriksa samada pendawaian dilakukan dengan betul dengan menentukan terdapat arus yang mengalir pada sesuatu bahagian pendawaian. Jika lampu pada test pen menyala, ia menunjukkan bahawa sesuatu bahagian pendawaian telah dipasang dengan betul. Selain itu, ia berfungsi sebagai pemutar skru bagi bahagian penyambung wayar dan tamatan pada suis dan soket. Pelayar kacip  Playar kacip digunakan bagi memotong wayar pada ukuran yang dikehendaki,ia mampu membuat potongan yang kemas. 
• 8.  Playar muncung tirus  Playar muncung tirus digunakan untuk memegang wayar pada tempat yang sempit, pelayar ini boleh menyepit wayar dengan lebih kemas untuk menarik wayar agar pemasangan wayar dilakukan dengan kemas. Ia juga boleh digunakan untuk memotong wayar. Playar gabung  Playar gabung digunakan untuk memegang bahan, memotong dan memintal dawai atau kabel elektrik.4.0 LANGKAH KERJAa) Sebelum1. Sebelum pendawaian dilakukan, kami telah melakarkan litar pendawaian yang ingin dijalankan pada kertas A4 dan mengira jumlah wayar yang diperlukan seperti yang terdapat pada lampiran 1.2. Pendawaian ini terbahagi kepada dua bahagian iaitu pendawaian soket dan pendawaian lampu.3. Wayar neutral (hitam), life (merah) dan bumi (hijau). Panjang wayar life bagi litar pencahayaan ialah 170 cm. Manakala, panjang wayar neutral dan wayar bumi masing- masing ialah 100 cm. 84. Manakal bagi litar kuasa panjang wayar life, wayar neutral dan wayar bumi masing- masing sepanjang 130cm. 
• 9. 5. Terdapat perbezaan bagi wayar pendawaian lampu dan soket kerana wayar yang digunakan untuk pendawaian soket lebih besar saiznya berbanding wayar yang digunakan pada pendawaian lampu.6. Sebelum proses pendawaian dilakukan, litar perlu dilukis pada dinding menggunakan kapur dan pembaris untuk memudahkan proses pendawaian dilakukan. Rajah 4.1: Melukis Litarb) Semasa1. Pendawaian dilakukan bermula pada bahagian soket. Timah digunakan untuk melekatkan wayar pada dinding. Timah dipakukan dengan paku yang kecil menggunakan tukul yang sesuai. Rajah 4.2: Proses Pendawaian 92. Wayar dijalurkan terlebih dahulu menggunakan penjalur wayar sebelum proses penyambungan dan pemasangan soket. 
• 10. Rajah 4.3: Proses menjalur wayar3. Setelah siap pendawaian pada dinding bagi soket. Tapak soket dipasang dengan menggunakan cordless screwdriver.4. Selepas tapak soket dipasang proses penyambungan wayar pada soket dilakukan melibatkan wayar neutral, bumi dan life. Rajah 4.3: Proses peyambungan wayar pada soket5. Soket dipasang selepas penyambungan siap dilakukan menggunakan pemutar skru philip /pena ujian. Kemudian pendawaian yang bermula dari soket akan dibawa kepada kotak fius agihan (DB). 10 Rajah 4.4: Proses pemasangan soket dan peyambungan wayar pada fius agihan 
• 11. 6. Seterusnya pendawaian pada bahagian lampu. Setiap wayar akan dilekatkan menggunakan timah yang dipaku.7. Seterusnya pemasangan tapak bagi soket lampu menggunakan pena ujian/cordless screwdriver.8. Bagi soket lampu terdapat tiga wayar iaitu satu wayar merah yang akan menuju ke suis, satu wayar hitam dan satu wayar hijau yang akan disambung pada kotak fius agihan (DB). Rajah 4.5: Proses pemasangan soket lampu9. Satu suis mengawal lampu digunakan dimana melibatkan peyambungan dua wayar merah dari soket lampu dan kotak fius agihan.10. Selepas pendawaian pada dinding siap dilakukan, penyambungan pada suis dilakukan. Rajah 4.6: Proses pemasangan suis lampu11. Langkah seterusnya, suis utama (MS), MCB 16 Ampere dan MCB 6 Ampere serta ELBC dipasang pada kotak fius agihan (DB). Pada MCB 16A dan 6A perlu dipasang cooper 11 bar. Kabel L, N dan E yang dilabel dengan 1, 2 dan 3 juga dipasang pada DB berdasar pada gambar rajah litar dibawah. 
• 12. Rajah 4.7: Lukisan pendawaian pada DB12. Seterusnya pemasangan kotak fius agihan pada dinding. Rajah 4.8: Pemasangan DB13. Selepas itu lakukan proses penyambungan wayar neutral, life dan bumi pada DB yang telah siap dipasang. Sebelum penyambungan dilakukan, wayar perlu dijalurkan terlebih 12 dahulu. 
• 13. 14. Merah menunjukkan penyambungan bagi wayar life, hijau untuk penyambungan wayar bumi dan hitam untuk penyambungan wayar neutral. Rajah 4.9: Penyambungan wayar pada DB15. Pendawaian yang telah siap dipasang sebelum proses pengujian.Terdapat satu suis yang mengawal satu lampu dan dua soket serta suis utama, MCB, PLBB yang dipasang pada kotak agihan. Rajah 4.10: Hasil kerja pendawaian 
• 14. c) Selepas1. Kaedah pengujianPengujian di lakukan dengan menggunakan „ Test Pen” . Di bawah adalah langkah-langkahmembuat pengujian arus elektrik pada litar pendawaian. Rajah: Test pen  Langkah 1 1. Test pen di letakkan pada terminal Life (L) dan „in‟. Jika LED pada test pen menyala bermakna terdapat arus elektrik pada litar pendawaian berfungsi dari meter kilowatt jam.  Langkah 2 2. Langkah seterusnya, letak Test pen pada lubang yang kedua seperti gambar rajah. Lubang tersebut ialah lubang „out‟ bagi wayar L. Sekiranya menyala LED teruskan dengan langkah yang seterusnya. 
• 15.  Langkah 3 3. Pengujian akan di lakukan pada lubang yang ke tiga iaitu pada lubang L di ELBC. Sekiranya LED test pen menyala teruskan dengan langkah seterusnya. Sebelum itu, suis akan di naikkan. Langkah 4 4. Pengujian akan di lakukan pada lubang seterusnya seperti gambar di atas iaitu pada lubang “out” pada suis ELCB. Tuil pada suis ini akan di naikkan sebelum ujian di lakukan supaya arus dapat mengalir. Langkah 5 5. Ujian terus dilakukan pada lubang MCB 6 ampere seperti gambar di atas. Letakkan test pen pada lubang tersebut. Jika terdapat nyalaan pada LED suis diangkat untuk membenarkan arus elektrik mengalir bagi meneruskan pengujian seterusnya. Langkah 6 6. Suis diangkat terlebih dahulu pada MCB 6 ampere sebelum ujian menggunakan test pen pada lubang di atas di teruskan. LED menyala bermakna langkah seterusnya boleh dijalankan. 
• 16.  Langkah 7 7. Pengujian di lakukan pada lubang MCB 16 ampere pula pada gambar rajah. Langkah 8 8. Suis pada MCB ini akan di naikkan terlebih dahulu. Ujian terakhir pada litar DB di lakukan pada MCB ini pada lubang seperti gambar rajah. Langkah 9 9. Pengujian akan di lakukan pada litar kuasa untuk memastikan arus elektrik KipasKipas diguna sebagai ada. berputar bahan ujian. Suis 1 diuji bagi memastikan berfungsi. Apabila kipas berputar bermakna arus elektrik ada dan ini bermakna soket terdapat juga arus pada suis 2. Langkah 10 10. Langkah terakhir dalam pengujian ini ialah memastikan mentol menyala. Selepas suis diuji di „ON‟dan „OFF‟ mentol kumpulan kami ternyata berfungsi dengan 16 baik pada cubaan kedua kerana pada cubaan pertama mentol mengalami kerosakkan. 
• 17. 2. Selepas disambung dengan bekalan elektrik, pendawaian yang telah dilakukan berjaya. Suis berfungsi apabila lampu menyala.3. Soket juga berfungsi dengan baik apabila kipas berfungsi. Ini menunjukkan pendawaian berjaya dilakukan dengan betul.5.0 PERBINCANGANTerdapat pendawaian wayar yang kami lakukan ke atas papan sedikit tidak ketat dan kurangkemas menyebabkan wayar kendur. Hal ini kerana kaedah ketukan paku pada kepingan timahtidak rapat dan menyebabkan wayar tidak dicengkam dengan kemas. Selain itu kami tidakmengabungkan wayar-wayar pada laluan yang sama tetapi mengasingkan antara satu wayardengan wayar yang lain. Oleh sebab itu, kami membuka semula kepingan timah tersebut danmengikat dengan cara yang betul. Kesannya litar kami nampak kemas dan dapat litarberfungsi dengan baik. Seterusnya terdapat alatan yang tidak mengcukupi sebagai contoh cordless drill yangmempunyai bilangan yang terhad dan mengalami kerosakkan. Oleh sebab itu kami terpaksabergilir- gilir dengan kumpulan lain dan terpaksa menghabiskan masa menunggu giliran untukmenggunakan Cordless drill. Selain itu semasa proses menguji litar pencahayaan mentol tidakmenyala pada cubaan pertama tetapi pada cubaan kedua mentol menyala. Hal ini berpuncadaripada mentol yang rosak pada percubaan pertama. Bagi mengatasi masalah ini kamimengantikan mentol tersebut dengan mentol yang baru.6.0 KESIMPULANAmali ini dijalankan bertujuan untuk membuat pendawaian litar pengcahayaan danpendawaian litar kuasa. Penggunaan jenis dan warna wayar adalah berbeza mengikutfungsinya bertujuan bagi memudah dan mengelak kesilapan sewaktu pendawaian. Objektifbagi amali ini tercapai.